Efektywność kosztowa

Tabele z wynikami analiz efektywności do rozdziału 4 książki „Autonomia fiskalna i jej wpływ na działania samorządów”

Analiza została przeprowadzona nieparametryczną metodą Data Envelopment Analysis (DEA), a analiza zmian efektywności w czasie za pomocą indeksu Malmqusita. Algorytm DEA wyszukuje optymalne kombinacje nakładów i efektów, dzięki czemu powstaje relatywny ranking jednostek wchodzących w skład badanego zbioru w danym okresie: najbardziej efektywne jednostki są na granicy możliwości produkcyjnych z miernikiem efektywności równym 1[1]. Mniej efektywne jednostki mają mierniki efektywności mniejsze niż 1, a różnica między miernikiem a 1 pokazuje odległość od granicy możliwości produkcyjnych. Oznacza to, że wykorzystując DEA możemy tylko stwierdzić, czy dana jednostka jest bardziej efektywna niż inne, a nie czy jest obiektywnie efektywna.

Indeks Malmquista pokazuje, o ile procent zmieniła się efektywność danej gminy obliczona za pomocą DEA z roku na rok. Indeks ten dekomponujemy na dwie miary: na zmianę „wewnętrznej” efektywności, czyli zmianę zależną od działań własnych gminy, oraz na zmianę technologii, czyli zmianę warunków zewnętrznych, oznaczającą przesunięcie granicy możliwości produkcyjnych Szczegółowy opis metodologii i odwołania do literatury przedmiotu można znaleźć w książce.

W DEA efektywność wyników pokazuje, o ile można zwiększyć wyniki przy obecnych nakładach, np. miernik efektywności równy 0,67 oznacza, że przy obecnych nakładach gmina mogłaby zwiększyć wyniki o 33%. Z kolei indeks Malmquista równy 1 oznacza brak, lub nieistotną zmianę efektywności z roku na rok. Indeks równy 1,2 oznacza wzrost efektywności o 20%.

Zarówno w przypadku DEA, jak i indeksu Malmquista Następnie za pomocą regresji tobitowej sprawdzamy, jak czynniki środowiskowe, w tym wskaźniki autonomii, wpływają na efektywność. Dla DEA dla każdego roku przeprowadzamy regresję Tobitową, a dla indeksu Malmquista regresję panelową wykorzystującą model efektów losowych z odpornymi błędami standardowymi. Listę czynników środowiskowych przedstawia tabela 4.3 poniżej[2].

Informacje o wynikach dla kolejnych obszarów analizowanych w naszym badaniu są dostępne na stronie: Wybrane wyniki/Selected results

Tabela 4.3. Zmienne używane do badania determinant efektywności kosztowej

Nazwa zmiennej	Typ zmiennej	Opis zmiennej	Badany obszar
ww3	Zmienne charakteryzując sytuację finansową samorządu, jego docho-dy i wydatki	Wskaźnik autonomii wydatkowej (trzeci z opisanych w rozdziale 1)	wszystkie
wd2		Wskaźnik autonomii dochodowej (drugi z opisanych w rozdziale 1)	wszystkie
wydatki_all_pc		Wydatki samorządów ogółem per capita	wszystkie
inwestyc_oswiata_pc		Wydatki inwestycyjne na oświatę per capita	edukacja
inwestyc_pomspol_pc		Wydatki inwestycyjne na pomoc społeczną per capita	pomoc społeczna
inwestycyjne_kultura_pc		Wydatki inwestycyjne na kulturę per capita	kultura
inwestycyjne_sport_pc		Wydatki inwestycyjne na sport per capita	sport
wyd_biezoswiatUE_pc		Wydatki bieżące w oświacie realizowane z środków pomocowych per capita	edukacja
wyd_biez_pomspolUE_pc		Wydatki bieżące w pomocy społecznej realizowane z środków pomocowych per capita	pomoc społeczna
wyd_biez_kulturaUE_pc		Wydatki bieżące w kulturze realizowane z środków pomocowych per capita	kultura
wyd_biez_sportUE_pc		Wydatki bieżące w sporcie realizowane z środków pomocowych per capita	sport
obsl_dlug_pc		Wydatki na obsługę długu per capita	wszystkie
dochodyall_pc		Dochody samorządów ogółem per capita	wszystkie
dochwlasne_kultura		Dochody własne samorządu w kulturze per capita	kultura
dochwlasne_sport		Dochody własne samorządu w sporcie per capita	sport
dot_kult		Zmienna 0/1: gmina dostała dotacje z budżetu państwa na zadania bieżące w kulturze	kultura
dot_sport		Zmienna 0/1: gmina dostała dotacje z budżetu państwa na zadania bieżące w sporcie	sport
wielkość_spgim	Zmienne wpływają-ce na koszty dostarcze-nia dobra	Przeciętna liczba uczniów w szkole podstawowej i gimnazjum prowadzonych przez samorząd	edukacja
pop		Liczba mieszkańców	wszystkie
popkm2		Gęstość zaludnienia	wszystkie
pop_19_all	Zmienne charakteryzując społeczeństwo i położenie gminy	Udział dzieci i młodzieży w populacji samorządu	wszystkie
pop_20_39_all		Udział młodych dorosłych (20–39 lat) w populacji samorządu	kultura i sport
pop_40_59_all		Udział osób w wieku 40–59 lat w populacji samorządu	sport
pop_60plus_all		Udział osób starszych (powyżej 60 roku życia) w populacji samorządu	wszystkie
pop_80plus_all		Udział osób najstarszych (powyżej 80 roku życia) w populacji samorządu	pomoc społeczna i sport
men_all		Udział mężczyzn w populacji samorządu	wszystkie
wykszt_wyzsze_all		Udział osób z wyższym wykształceniem w populacji samorządu, dane według spisu z 2002 r.*	wszystkie
bezr_		Stopa bezrobocia**	wszystkie
powmieszk_pc		Powierzchnia mieszkania per capita**	wszystkie
podpryw_pc		Liczba podmiotów prywatnych w gospodarce per capita*	wszystkie
fundacje_pc		Fundacje, stowarzyszenia i organizacje społeczne per capita	pomoc społeczna i sport
zabor_1		Gmina leżąca na obszarze ziem zajmowanych przez Prusy zabor_1; Rosję – zabor_2 (zabór austriacki jest odniesieniem)	wszystkie
zabor_2			wszystkie
renta_geo		Zmienna 0/1: gmina jest w powiecie sąsiadującym z miastem o populacji co najmniej 100 tys. bądź gmina jest takim miastem	wszystkie
*Niestety, nie ma nowszych danych dotyczących struktury ludności w gminach według jej wykształcenia.
**Niestety, na poziomie gmin nie ma danych reprezentujących status materialny mieszkańców, wybrane przez nas zmienne są tylko przybliżeniem tego statusu, większa liczba podmiotów prywatnych oraz większe mieszkania oznaczają bogatsze społeczeństwo, a duża liczba bezrobotnych biedniejsze.

Źródło: opracowanie własne.

---

[1] Tam, gdzie błąd wynikający z niejednorodnej próby okazał się istotny i wyniki zostały skorygowane o oszacowane obciążenie, najwyższa wartość mierników efektywności jest mniejsza niż 1

[2] W przypadku tabel pojawiających się w książce dla ułatwienia stosujemy numerację książkową, pozostałe tabele mają numerację zaczynającą się od litery „A”.